Một nhân viên giao hàng (hoặc người giao hàng) không giữ được bình tĩnh và làm vỡ điện thoại trên vỉa hè sau khi nhận được những đánh giá tiêu cực từ khách hàng.
Một nhân viên giao hàng khác đã quỳ xuống xin lỗi một sĩ quan cảnh sát đã chặn anh ta vì tội vượt đèn đỏ.
Trong một trường hợp khác, một nhóm tài xế giận dữ tụ tập bên ngoài một khu chung cư, đòi công lý cho một tài xế giao hàng khác, người được cho là bị nhân viên bảo vệ ở đó bắt nạt.
Đây là một vài trong số rất nhiều sự việc đang gây bão mạng xã hội Trung Quốc, cho thấy điều kiện làm việc đã trở nên căng thẳng đến mức không thể chịu nổi.
Ngành công nghiệp trị giá 200 tỷ USD – lớn nhất thế giới về doanh thu và khối lượng đặt hàng – đã tăng gấp đôi trong 3 năm phong tỏa vì Covid-19 và từng mang lại thu nhập ổn định cho những người lao động thời vụ
Khi nền kinh tế Trung Quốc phải vật lộn với hàng loạt trở ngại, từ cuộc khủng hoảng bất động sản kéo dài đến tình trạng thiếu chi tiêu của người tiêu dùng, những người giao hàng đang gặp khó khăn.
Những thách thức đó trở nên rõ ràng hơn vào ngày 18/10, khi Cục Thống kê Quốc gia công bố nền kinh tế Trung Quốc tiếp tục giảm tốc trong quý 3, do tiêu dùng yếu và khủng hoảng toàn cầu.
Tổng sản phẩm trong nước tăng 4,6% từ tháng 7 đến tháng 9, so với cùng kỳ năm ngoái.
Jenny Chan, phó giáo sư xã hội học tại Đại học Bách khoa Hong Kong (Trung Quốc), cho biết: “Họ phải làm việc nhiều giờ, bị áp bức nặng nề. Và họ sẽ tiếp tục đối mặt với áp lực vì
Nền kinh tế trì trệ đồng nghĩa với việc mọi người sẽ chọn những bữa ăn rẻ hơn.
Ngoài ra, sự thống trị của hai nền tảng giao đồ ăn lớn cho phép họ đưa ra các điều khoản hợp đồng, khiến người lao động có rất ít cơ hội phản đối điều kiện làm việc ngày càng tồi tệ.
Đội xe lớn
Khoảng 12 triệu tài xế giao hàng tạo thành xương sống của mạng lưới giao đồ ăn rộng lớn của Trung Quốc, mạng lưới này bắt đầu phát triển mạnh mẽ kể từ khi ra mắt ứng dụng Ele.me vào năm 2009. Hiện mạng lưới này thuộc sở hữu của
Những công nhân này đóng một vai trò quan trọng trong việc đảm bảo những nhu yếu phẩm cần thiết cho cộng đồng trong thời kỳ Covid khi người dân bị cấm rời khỏi nhà theo các quy định khóa cửa nghiêm ngặt.
Họ có mặt ở khắp mọi nơi: băng qua mạng lưới những con đường đông đúc và những con hẻm tối tăm để giao đồ ăn hàng ngày.
Theo ước tính của iiMedia Research, một công ty có trụ sở tại Trung Quốc chuyên theo dõi xu hướng tiêu dùng, thị trường này sẽ đạt 214 tỷ USD vào năm 2023, gấp 2,3 lần so với năm 2020.
Ngày nay, những người giao hàng thường xuyên phải chịu áp lực rất lớn để đáp ứng việc “đếm ngược”, ngay cả khi điều đó đồng nghĩa với việc phải cắt đường – chạy quá tốc độ hoặc vượt đèn đỏ – tạo ra mối nguy hiểm.
Người lái xe đập vỡ điện thoại của anh ta khẳng định trong một cuộc phỏng vấn với truyền thông nhà nước Trung Quốc rằng lời phàn nàn chống lại anh ta là vô căn cứ.
"Họ muốn gì? Họ muốn tôi chết à?"
Năm ngoái, lợi nhuận của hai trong số hai công ty lớn nhất ngành là Meituan và Ele.me đã tăng vọt.
Alibaba đã báo cáo doanh thu 8,3 tỷ USD cho bộ phận dịch vụ địa phương, phần lớn do Ele.me thúc đẩy, trong năm tài chính kết thúc vào ngày 31 tháng 3, tăng 19% so với năm trước.
Tiền lương đã giảm
Hiện nay, lương nhân viên giao hàng đã bị cắt giảm mạnh.
Vấn đề là dù kiếm được ít tiền hơn nhưng hiện nay nhiều người vẫn phải làm việc nhiều giờ hơn.
Gary Ng, nhà kinh tế tại ngân hàng đầu tư Natixis của Pháp, cho biết: “Xu hướng thắt lưng buộc bụng của Trung Quốc là nguyên nhân”.
Chuyên gia kinh tế cho rằng dù thực phẩm là nhu cầu thiết yếu nhưng nền kinh tế yếu kém đồng nghĩa với việc khách hàng chi tiêu ít hơn cho các đơn hàng giao tận nơi, trong khi các nhà hàng sẽ phải giảm giá để thu hút khách hàng.
Điều đó làm giảm thu nhập của nhân viên giao hàng vì tiền lương của họ thường bị ràng buộc với hoa hồng dựa trên giá của đơn hàng.
Trong khi đó, nền kinh tế ảm đạm đồng nghĩa với việc có ít việc làm hơn, khiến cạnh tranh trở nên khốc liệt hơn.
“Nếu bạn có nguồn cung lao động lớn, khả năng thương lượng của họ sẽ giảm.
Độc quyền thị trường
Tuy nhiên, vấn đề không phải lúc nào cũng như vậy.
“Nhưng khi điều kiện thay đổi, với việc các công ty nền tảng độc quyền thị trường và phát triển các thuật toán kiểm soát quy trình lao động, người lao động có ít biện pháp bảo vệ lao động hơn và mất đi một mức độ tự do nhất định.
Nhiều nhà hàng không tính phí giao hàng.
Chan, thuộc Đại học Bách khoa Hồng Kông, cho biết các nền tảng đã đầu tư rất nhiều ngay từ đầu để giảm giá nhằm loại bỏ đối thủ cạnh tranh.
Đầu năm nay, cổng thông tin trực tuyến Workers.cn do nhà nước điều hành đã đưa tin về một số khiếu nại từ các tài xế cho biết họ không làm gì sai.
Một tài xế cho biết anh đã bị phạt 86 nhân dân tệ (khoảng 300.000 đồng) vì không nhận đơn hàng đã chuẩn bị sẵn, mặc dù anh đã thông báo với nhà hàng rằng sẽ không nhận vì nhà hàng không đạt tiêu chuẩn.
Chan cho biết một vấn đề khác là nhân viên giao hàng được coi là người làm việc tự do và được trả lương theo khối lượng công việc họ làm thay vì nhận lương hàng tháng.
"Ai muốn vượt đèn đỏ nếu họ có thể giao đồ ăn an toàn? Nhưng họ không có lựa chọn nào khác", cô nói.
Hậu quả đã được chứng minh là rất nghiêm trọng.
Chỉ vài tuần trước, Tập đoàn Phát thanh Trùng Khánh đã phát sóng đoạn phim ghi lại cảnh một tài xế giao hàng đâm xe của mình vào một ô tô tại một ngã tư ở tỉnh Hồ Nam, miền nam Trung Quốc sau khi vượt đèn đỏ.
Tài xế giao hàng 35 tuổi họ Yang thừa nhận những hạn chế, cho rằng ngành này “không còn kiếm tiền tốt như trước”.
Nhưng anh vẫn cho rằng công việc này phù hợp với mình hiện tại sau khi đã từng làm rất nhiều công việc - từ bán đồ ăn vặt cho đến làm văn phòng.
“Đó là một công việc linh hoạt.
Tham khảo CNN